Ένα από τα θετικά του να εργάζεσαι σε μουσειακούς και πολιτισμικούς χώρους είναι το ότι δεν ξέρεις πότε και πού θα χρειαστούν οι ικανότητες και γνώσεις που συλλέγεις στη διάρκεια της καριέρας σου. Η ιστορία που ακολουθεί σχετίζεται με αυτό το πλεονέκτημα.

Πριν από μερικούς μήνες συζήτησα με τον Robert M. Kelly για ένα άρθρο το οποίο και έγραφε για ένα περιοδικό. Έχοντας ασχοληθεί αρκετές φορές παλιότερα με τη συγγραφή μουσειακού κειμένου, ήμουν σε θέση να του παρέχω μερικές συμβουλές. Υποθέτω όσοι από εσάς έχετε γράψει ή επιμεληθεί κείμενα για εκθέσεις και καταλόγους γνωρίζετε τι σημαίνει να χρησιμοποιείτε το χειρουργικό μαχαίρι πάνω σε λεκτικά γεμίσματα ή το τσεκούρι του κρεοπώλη πάνω σε ολόκληρες παραγράφους έτσι ώστε να συντομεύσετε το κείμενο και να αριθμεί σύμφωνα με το εκάστοτε όριο στις λέξεις. Όταν τελειώσαμε τη συζήτηση, ο Bob μου ζήτησε να τον βοηθήσω σε ένα βιβλίο που έγραφε. Ένα βιβλίο σχετικό με την ταπετσαρία, τα πρώιμα χρόνια της ταπετσαρίας.

Απάντησα: «Bob, είμαι υπεύθυνη εκθέσεων, δεν γνωρίζω τίποτα σχετικά με την ταπετσαρία και η Αγγλική γλώσσα δεν είναι η μητρική μου γλώσσα».
Ο Bob απάντησε: «Ναι, ακριβώς αυτό ψάχνω!»

Ανά διαστήματα νιώθω ευτυχής που οι περισσότερες συνομιλίες σήμερα γίνονται μέσω εμαιλ (ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) επειδή αν με είχε ρωτήσει αν ήταν ΟΚ να του στείλω τη Μόνα Λίζα μέσω κούριερ, θα του είχα δώσει ακριβώς την ίδια γκριμάτσα. Παρ’όλα αυτά, σήμερα, ακριβώς 9 μήνες αφότου ξεκίνησα να διαβάζω τις πρώτες γραμμές του χειρόγραφου, το βιβλίο έχει εκδοθεί ήδη και εγώ είμαι απίστευτα περήφανη.

Γιατί θα πρέπει να διαβάζω ένα βιβλίο με θέμα τη ταπετσαρία, θα ρωτούσατε;

Λοιπόν, υπάρχουν αρκετά καλοί λόγοι: η ταπετσαρία βρίσκεται πάνω στους τοίχους ιστορικών σπιτιών και οφείλουμε να ενδιαφερόμαστε για αυτήν όπως ακριβώς ενδιαφερόμαστε για τα έπιπλα, τα χαλιά και άλλα αντικείμενα τέχνης. Θα μπορούσαμε να έχουμε ταπετσαρίες ανάμεσα στις συλλογές μας, ως ολοκαίνουρια ρολά που δεν παραδόθηκαν και δεν τοποθετήθηκαν ποτέ, ως κομμάτια που διασώθηκαν από κατεστραμμένα σπίτια, ως κομμάτια ταπετσαρίας που καταγράφηκε λανθασμένα ως εσωτερική επένδυση (ή το αντίθετο) ή ως περίπτωση μελέτης για τους σχεδιαστές. Όπως πάντα: όσο περισσότερα γνωρίζεις για κάτι, όλο και πιο εύκολο γίνεται να ενδιαφέρεσαι για αυτό.

Αλλά δεν πρόκειται για ένα βιβλίο σχετικό με την συντήρηση ή με την επιμέλεια. Αφηγείται την κοινωνική και οικονομική ιστορία για το πώς η ταπετσαρία κατασκευάστηκε τα πρώτα χρόνια, πώς πωλήθηκε και πώς έγινε δημοφιλής πάνω στους τοίχους των αποικιών στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Επίσης πρόκειται για ένα βιβλίο για τους ανθρώπους.

Συναντούμε τους ανθρώπους που έφτιαξαν, πούλησαν, αγόρασαν και τοποθέτησαν ταπετσαρίες. Συναντάμε τον Jean-Michel Papillon, που έφτιαξε πανέμορφες και λεπτομερείς περιγραφές και σχέδια για την τέχνη που θα περιλαμβανόταν στην εγκυκλοπαίδεια του Diderot (μερικά περιέχονται στο βιβλίο) – αλλά εξαναγκάστηκε από τον πατέρα του να γίνει έμπορος και γύρισε την πλάτη του σε αυτό όσο νωρίτερα μπορούσε.. Τον Thomas Coleman που ξεκίνησε πουλώντας ταπετσαρίες στο Λονδίνο και αργότερα μετακόμισε στις Αμερικάνικες αποικίες για να κάνει το ίδιο. Την Catharine Mac Cormick που ήταν μία από τους ελάχιστους που τοποθετούσαν ταπετσαρίες και γνώριζαν με το όνομά τους, αντιπροσωπεύοντας τις αμέτρητες γυναίκες και αμέτρητους άντρες που κρεμούσαν ταπετσαρίες και δεν άφησαν όνομα.

Ο αναγνώστης ακολουθεί τα ίχνη των ανθρώπων αυτών, γεγονός που κάνει το βιβλίο εύκολο και ευχάριστο για ανάγνωση. Αν και πρόκειται για ένα βιβλίο για την ιστορία και την τεχνολογία της ταπετσαρίας, δεν πρόκειται για ένα ‘στεγνό’ ανάγνωσμα. Πρόκειται για ένα ταξίδι στο παρελθόν.

Σήμερα, συνεχίζοντας το ταξίδι μου ως υπεύθυνη μουσειακών συλλογών και επαγγελματίας στο χώρο των μουσείων, είμαι πολύ περίεργη να δω πότε και πού η δεξιότητα που απέκτησα βοηθώντας ένα βιβλίο για την ταπετσαρία θα βρει εφαρμογή σε κάποιο άλλο πρότζεκτ. Στο μεταξύ, θα βάλω ως επιφάνεια εργασίας στον υπολογιστή μου την φωτογραφία μιας ταπετσαρίας…

 

Angela

 

Το βιβλίο είναι διαθέσιμο σε όλα τα βιβλιοπωλεία:
Robert M. Kelly: The Backstory of Wallpaper. Paper-Hangings 1650-1750. Εκδόσεις Wallpaperscholar.com, σκληρόδετο, 190 σελίδες.
ISBN-10: 0985656107
ISBN-13: 978-0985656102

Μπορείτε να ρίξετε μια ματιά εδώ: http://www.amazon.co.uk/The-Backstory-Wallpaper-Paper-Hangings-1650-1750/dp/0985656107/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1378396917&sr=8-1&keywords=Backstory+of+wallpaper

Μετάφραση: Δήμητρα Χρηστίδου (Dimitra Christidou)

Anne T. Lane

Μια έκθεση μπορεί να σχεδιασθεί με διάφορους τρόπους. Συνήθως η ιδέα υπάρχει πρώτη, και κατόπιν συγκεντρώνονται το κείμενο και τα τέχνεργα προς υποστήριξη της ιδέας. Μερικές φορές ένα τέχνεργο ή μια ομάδα τεχνέργων ενσαρκώνουν μια ιδέα και το υπόλοιπο της έκθεσης δημιουργείται γύρω τους. Μερικές φορές, προκειμένου να είναι απρόσβλητη από βόμβες ή φορητή μια έκθεση γίνεται εξ ολοκλήρου με γραφικά και εικόνες των αντικειμένων υποστηρίζουν την ιδέα. Είτε τα αντικείμενα αποτελούν μέρος της συλλογής του μουσείου ή πρόκειται να προέλθουν από δανεισμό από άλλο ίδρυμα ή φυσικό πρόσωπο, το τμήμα συλλογών γίνεται μέρος της εξίσωσης νωρίς στη διαδικασία.

Η επιλογή των υποψηφίων προς έκθεση τεχνέργων μεταξύ των διαθέσιμων αντικειμένων είναι κατ’αρχήν θέμα έρευνας στη βάση δεδομένων και στις συλλογές των πιθανών δανειστών. Ένας κατάλογος δυνατοτήτων δίνεται στο προσωπικό των συλλογών, το οποίο εντοπίζουν τα αντικείμενα για να τα δει ο επιμελητής και ο σχεδιαστής της έκθεσης. Κάθε αντικείμενο αξιολογείται όχι μόνο για την καταλληλότητά του στην αφήγηση της ιστορίας, αλλά και για την κατάστασή του και την ευπάθειά του στις πιέσεις του χειρισμού και της έκθεσης στο φως. Μερικές φορές περιοριστικοί παράγοντες είναι μόνο και μόνο το μέγεθος ή το βάρος, ή κατά πόσον ή όχι το αντικείμενο μπορεί να προστατευθεί από περίεργους επισκέπτες που δεν αναγνωρίζουν τη ζημιά που μπορεί να προκαλέσει ο χειρισμός τους.

Μόλις γίνουν οι επιλογές, ακολουθείται μια σειρά από βήματα, προκειμένου να προετοιμασθούν τα αντικείμενα για έκθεση. Ενημερώνονται ή γράφονται τα δελτία διατήρησης/κατάστασης των αντικειμένων και γίνονται φωτογραφίες για την υποστήριξή τους. Οι σχεδιαστές της έκθεσης πρέπει να γνωρίζουν τα μεγέθη και τις απαιτήσεις φωτισμού, προκειμένου να καθορίσουν τις εργασίες επί των προθηκών και την τοποθέτησή τους, καθώς και την πιθανή ανάγκη για την εναλλαγή των ευάλωτων αντικειμένων. Το προσωπικό των συλλογών του προσωπικού με τη σειρά του πρέπει να καθορίσει τι τις μεθόδους ανάρτησης ή τα στηρίγματα που πρέπει να κατασκευασθούν για να για να εξασφαλισθεί η σταθερότητα του κάθε αντικειμένου. Και οι σχεδιαστές της έκθεσης το προσωπικό των συλλογών πρέπει να έχουν άριστη γνώση των αποδεκτών υλικών για ένα ασφαλές περιβάλλον έκθεσης. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο τις προθήκες, τα στηρίγματα και τα επιχρίσματα, αλλά επίσης και το υπόβαθρο των γραφικών, τα μελάνια, και τις κόλλες.

Η εγκατάσταση είναι πάντα ένα κοινό έργο. Για να πάει ομαλά, ο καθένας πρέπει να ξέρει πού και πότε πρέπει να τοποθετηθεί κάθε κομμάτι. Το προσωπικό και οι εθελοντές εργάζονται μαζί για να μεταφέρουν τα αντικείμενα από την αποθήκευση στην αίθουσα της έκθεσης, ανοίγοντας το δρόμο και ανοίγοντας και κλείνοντας πόρτες, όπως απαιτείται. Μόλις οποιαδήποτε αντικείμενα βρίσκονται στην αίθουσα της έκθεσης, κάποιος πρέπει να είναι εκεί ανά πάσα στιγμή για να κρατά μακριά τα μη εξουσιοδοτημένα άτομα. Τοποθετούνται οι βάσεις και τα μονωτικά υλικά, στερεώνονται τα αντικείμενα, και στη συνέχεια πρέπει να προσαρμοσθούν τα επίπεδα φωτισμού. Το προσωπικό των εκθέσεων πάνω σε σκάλες και το προσωπικό των συλλογών στο επίπεδο του δαπέδου, εργάζονται για να κατευθύνουν και να ελέγξουν τα επίπεδα φωτισμού, ώστε τα αντικείμενα να φωτίζονται με σαφήνεια, αλλά να μην κινδυνεύουν από πάρα πολύ φως. Η άνεση του κοινού πρέπει επίσης να ληφθεί υπ’όψιν, καθώς ένα πολύ δυνατό φως που πέφτει στα μάτια του επισκέπτη από την άλλη πλευρά της αίθουσας είναι ένα σοβαρό ελάττωμα. Ένα τελευταίο γυάλισμα των προθηκών από πλεξιγκλάς και η έκθεση μπορεί να ανοίξει.

Ακόμα και μετά την ολοκλήρωση μιας έκθεσης, το προσωπικό της έκθεσης και των συλλογών πρέπει να ελέγχουν τακτικά ότι οι προθήκες είναι καθαρές, ότι τίποτα δεν έχει μετακινηθεί από τη θέση του, ότι οι επισκέπτες δεν έχουν βρει τρόπους για να πιάσουν ή να ενοχλήσουν τα εκθέματα, και ότι τα επίπεδα του φωτός διατηρούνται σωστά. Το προσωπικό των συλλογών, επίσης, ελέγχει για ενδείξεις παρασίτων. Αν κάτι μη τι άλλο έχει βρεθεί να είναι στραβά, αναφέρεται στην αρμόδια υπηρεσία και διορθώνεται με τη λιγότερη δυνατή παρέμβαση στην έκθεση.

Μετάφραση: Γεωργία Φλούδα

This text is also available in French translated by Marine Martineau.

Όταν είδα για πρώτη φορά φωτογραφίες από το έργο «Σκελετοί στο ντουλάπι» του Klaus Pichler, ήμουν συγκλονισμένη. Κάποιος έκανε κάτι, το οποίο εγώ και σίγουρα πολλοί από τους συναδέλφους μου έχουν συχνά σκεφτεί: κάποιος θα έπρεπε να το φωτογραφήσει AYTO. Οι όμορφες και παράλογες συνθέσεις που προκύπτουν όταν συναντηθούν οι συλλογές και η καθημερινή εργασία σε ένα μουσείο. Προσεκτικά, ζήτησα από τον φωτογράφο από τη Βιέννη αν μας επιτρέπεται να δημοσιεύσουμε ένα κείμενο και μερικές φωτογραφίες από το έργο. Η απάντηση ήταν πολύ θετική: όχι μόνο αυτό δεν αποτελούσε πρόβλημα, αλλά θα μας έγραφε κι ένα κείμενο για το πώς ήταν να συνεργάζεται με τους επιμελητές στα μουσεία! Απολαύστε το!

Περισσότερα από τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από το πρώτο ραντεβού για τη σειρά φωτογραφιών μου «Σκελετοί στο ντουλάπι» στα μη δημόσια μέρη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης. Παρ’όλα αυτά, μπορώ να θυμηθώ το πρώτο μου ταξίδι στα υπόγεια, τις αποθήκες και τους αποθηκευτικούς χώρους του μουσείου σαν να ήταν χθες.

Μερικά λόγια για την προσωπική μου ιστορία: μεγάλωσα στην ύπαιθρο, και κάθε φορά που η οικογένειά μου έκανε ένα ταξίδι στη Βιέννη, επέμενα να επισκεφθούμε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Το γεγονός λοιπόν ότι ως ενήλικας είχα την άδεια να τραβήξω φωτογραφίες στους «ιδιωτικούς» χώρους του μουσείου έχει κάποιο είδος συναισθηματικής αξίας.

Πίσω στο θέμα: η πρώτη επίσκεψη στα παρασκήνια ήταν συναρπαστική. Σκεφτείτε παιδικές αναμνήσεις από επισκέψεις σε εκθέσεις, σκεφτείτε την ταινία «Νύχτα στο Μουσείο» ή την Κιβωτό του Νώε με τις πόρτες της να έχουν μόλις ανοίξει. Ζώα δίπλα σε ζώα, ώμο με ώμο, παγωμένα στις ενέργειές τους, νεκρά, αλλά και ζωντανά ωστόσο. Και ανάμεσα σε αυτά: οι επιμελητές, οι οποίοι με καθοδηγούσαν μέσω των ταρυχευμένων κοπαδιών με μεγάλη γνώση και εξοικειωμένοι με κάθε γωνιά των γιγάντιων εγκαταστάσεων αποθήκευσης. Χωρίς αυτούς, κατά πάσα πιθανότητα θα εξακολουθούσα να είμαι στο υπόγειο του μουσείου, χαμένος στους ευρύχωρους διαδρόμους.

Είναι ακόμα ζωντανή στη φαντασία μου η εικόνα, με πόση προσδοκία ξεκλείδωναν τις πόρτες ενός δωματίου στο οποίο δεν είχαμε ξαναμπεί πριν, γνωρίζοντας τα αξιοθέατα που μας περίμεναν πίσω από τις πόρτες. Θυμάμαι, επίσης, πόσο γρήγορα απαντούσαν οι επιμελητές σε όλες τις ερωτήσεις μου, ανεξάρτητα από το πόσο λεπτομερείς ήταν αυτές, καθώς και τον σχετικό ενθουσιασμό τους. Είχα συχνά την εντύπωση ότι οι επιμελητές είχαν δημιουργήσει μια πολύ στενή σχέση με τα εκθέματα και απολάμβαναν το χρόνο ανάμεσα στην «οικογένειά» τους, μερικές φορές τέσσερα επίπεδα κάτω από το έδαφος.
Ήμουν εντυπωσιασμένος από την υπερηφάνεια των επιμελητών για ένα συγκεκριμένο έκθεμα, όπως για παράδειγμα μια αντιλόπη του είδους Blue Buck, το οποίο έχει εξαφανιστεί εδώ και πολύ καιρό και υπάρχει μόνο ως μια χούφτα εκθεμάτων σε όλο τον κόσμο. Ή από την προθυμία ορισμένων συνταξιούχων επιμελητών, οι οποίοι περνούσαν εθελοντικά το χρόνο τους με την ανακαίνιση των συλλογών διατηρημένων φυτών του βοτανικού τμήματος.
Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι ολόκληρη η σειρά φωτογραφιών μου θα είχε μόνο το μισό μέγεθος, αν δεν έπαιρνα χίλιες συμβουλές και προτάσεις από τους επιμελητές σχετικά με το πού να ψάξω για ειδικά εκθέματα ή πού να βρω φωτογενείς γωνιές του μουσείου. Και χρησιμοποιώ τώρα την ευκαιρία να γράψω ένα κείμενο που απευθύνεται στους επιμελητές για να πω ένα θερμό «ευχαριστώ» στους επιμελητές που με καθοδήγησαν κατά τη διάρκεια του έργου μου.

Klaus Pichler

Το βιβλίο «Σκελετοί στο ντουλάπι», με φωτογραφίες από τον Klaus Pichler και κείμενα από τους Klaus Pichler, Julia Edthofer και Herbert Justnik, θα κυκλοφορήσει στις 15 Ιουνίου 2013 σε αγγλική έκδοση 750 αντιτύπων (αριθμημένων με το χέρι), με σκληρό εξώφυλλο και σκληρόδετο, 112 σελίδες, 63 φωτογραφίες. Τιμή: € 30, – συν ΦΠΑ.
Μπορεί να παραγγελθεί μέσω της ιστοσελίδας του Klaus Pichler.

Μετάφραση: Γεωργία Φλούδα